Iedereen zou het recht op informatie moeten hebben die van belang kan zijn voor het kiezen van de juiste zorg. Grotere transparantie over zorgkosten is zowel in het belang van patiënten, verzekerden, premie- en belastingbetalers als voor de overheid, zorgverzekeraars als zorgaanbieders. Open State Foundation roept regering en parlement op vaart te maken met het ontsluiten van toegankelijke open data over de kosten van de zorg.
Meer dan een jaar geleden schreef toenmalig minister Schippers van Volksgezondheid in een brief aan de Tweede Kamer dat er meer transparantie moet komen in de zorgtarieven van ziekenhuizen. Ook in het regeerakkoord onderschrijft het belang van transparantie over de kosten van zorg. Hoewel een aantal zorgverzekeraars en een paar ziekenhuizen ondertussen wel een deel van de prijzen openbaar hebben gemaakt, is dat voor het gros van de ziekenhuizen en zorgverzekeraars en voor alle behandelingen niet het geval. Niet alleen zullen meer zorgverzekeraars en ziekenhuizen hun tarieven openbaar moeten maken in de vorm van open data ook op het gebied van zorgkwaliteit zijn nog veel gegevens ontoegankelijk.
Transparantie kosten medische behandelingen
Mensen moeten inzicht kunnen hebben in de financiële gevolgen die een medische behandeling heeft. Daarnaast kan grotere transparantie leiden tot meer accurate kostprijsberekeningen door ziekenhuizen, kan het een impuls geven om het inzicht in de kwaliteit van ziekenhuiszorg verder te verbeteren en draagt het bij aan het kostenbewustzijn in de zorg. Aangezien de minister het in de brief van 3 november 2016 van belang vindt dat prijsinformatie over zorgbehandelingen openbaar worden gemaakt, zou ze zeker gezien het aandeel van dure medicijnen in de zorgkosten, ook van belang moeten vinden dat prijzen van medicijnen openbaar worden gemaakt en patiënten beter inzicht krijgen in de kostenopbouw van geneesmiddelen.
Transparantieregister Zorg
Ook het Transparantieregister Zorg is ook weinig transparant. Doel van dit register was om de financiële relaties van zorgaanbieders met farmaceutische bedrijven inzichtelijk te maken. In het register zouden gegevens over bepaalde financiële relaties tussen zorgverleners en –instellingen en bedrijven door het publiek moeten kunnen worden geraadpleegd. Het is echter niet een register van de overheid maar wordt beheerd door de Stichting Transparantieregister Zorg op initiatief van de Stichting Code Geneesmiddelen Reclame (CGR). De data in dit register zijn niet open en het is onmogelijk te controleren of deze financiële relaties volledig worden gemeld. Desalniettemin is de centrale database met publieke financiële steun van het ministerie van Volksgezondheid gebouwd en zou het ministerie meer openheid mogen verwachten. In de VS is het openbaar maken van deze geldstromen wettelijk geregeld. In Nederland bestaat dit uit zelfregulering binnen de sector.
Politiek aan zet
In 2016 lanceerde de Consumentenbond de toepassing ‘Wat kost mijn zorg?’ waarmee mensen kunnen zien wat de kosten zijn van medische behandelingen bij verschillende ziekenhuizen en verzekeraars. Onlangs ontving de Consumentenbond hiervoor de Stuiveling Open Data Award. In de database van de Consumentenbond, ontwikkeld in samenwerking met Open State Foundation, staan meer dan 700.000 prijzen van ziekenhuisbehandelingen.
Eind 2016, deed de Raad van State uitspraak in de zaak die Open State Foundation in 2014 had aangespannen voor meer transparantie over de kosten van medische behandelingen. Naar het oordeel van de Raad van State op basis van destijds geldende wetgeving was de Nederlandse Zorgautoriteit niet verplicht om openheid te geven over de prijzen van zorgproducten per zorgaanbieder omdat deze informatie werd beschouwd als bedrijfsgeheim.
Open State Foundation roept daarom regering en parlement vaart te maken met het beschikbaar maken van deze relevante open zorgdata en belemmeringen die transparantie over zorgkosten in de weg staan, weg te nemen.