Per jaar besteedt de Rijksoverheid €16,0 miljard aan publiek geld voor de inkoop van goederen, diensten en producten via publieke aanbestedingen. Voorbeelden van deze inkopen zijn dienstkleding zoals uniformen, ICT-producten zoals laptops en flexibele arbeidskrachten. Met de inzet van Open State maakt de Nederlandse overheid inkoopdata nu gedeeltelijk centraal toegankelijk en openbaar. Nederland heeft echter nog geen landelijk contractenregister.

Huidige issues

Op data.overheid.nl staan per ministerie en per bedrijf alle uitgaven van dat jaar (2015-2019), maar nog steeds vaak zonder concrete prijzen. Data en informatie over geplande aanbestedingen en gegunde contracten zijn versplinterd over diverse platformen en systemen zoals TenderNed en Negometrix. Vervolgens is de data binnen deze platformen vaak incompleet. Zo worden bijvoorbeeld contracten gearchiveerd, wordt slechts in 40-45% van de gevallen de prijzen in TED-data gepubliceerd, ontbreekt er vaak informatie over de gunnings en kwaliteitscriteria en gunningsbeslissing. Daarnaast ontbreekt de tijdige/real-time publicatie van aanbestedingsdocumenten en data, en is de gepubliceerde data vervolgens moeilijk vindbaar en doorzoekbaar. Hier begint verbetering in te komen, maar we zijn er nog niet.

App-Challenge

We hebben op dit moment een open challenge waar je jouw idee voor een app kunt indienen om de inzichten uit open inkoop data te verbeteren. Zie Status van het project (hieronder) voor meer informatie.

De meerwaarde van open inkoop

Het openbaar en transparant maken van aanbestedingen en contracten houdt de overheid verantwoordelijk voor de ondernomen acties en toewijzingen van publieke middelen die worden uitgeven door middel van aanbestedingen. Ook draagt het bij aan meerdere maatschappelijke en economische doelstellingen:

• Effectievere samenwerking tussen overheden: door verbeterde overheidsdienstverlening en beter inzicht in vraag naar en aanbod van, ook op lokaal niveau.

• Betere prijs-kwaliteitverhouding: het gebruik van innovatieve technologieën wordt op deze manier bevordert en de efficiëntie wordt verhoogd. Inzage in spelers en het concurrentieveld zorgt verder voor verbeterde kwaliteit van de gegunde inkopen en diensten.

• Eerlijkere concurrentie en een gelijk speelveld voor bedrijven: voornamelijk kleine en middelgrote ondernemingen, die nu moeilijk toegang hebben tot de markt, krijgen een beter inzicht in mogelijke opdrachten

• Voorkomen van fraude en corruptie: als aanbestedingen beschikbaar zijn voor bedrijven die zich willen inschrijven en voor onderzoekers, overheden, NGO’s, journalisten, toezichthoudende instanties kunnen zij contracten traceren en monitoren op mogelijke vormen van fraude en corruptie.

• Slimmere analyse en betere oplossingen voor publieke problemen: openbare aanbestedingen en contracten stimuleren groene, maatschappelijk verantwoorde en innovatieve aanbestedingen. Daarnaast verhoogt het de transparantie- en verantwoordingsplicht door een beter gegevensbeheer.

Een Open Inkoopregister

In samenwerking met het ministerie van BZK ontwikkelt de Open State Foundation een Open Inkoop Register waarin alle openbare data over aanbestedingen van het Rijk komen te staan. Dit vloeit voort uit de betrokkenheid van Nederland bij het het Open Government Partnership National Action Plan. Een van de verplichtingen binnen dit actieplan is om een pilot te doen die draait om de Open Contracting Data Standard (OCDS) met als doel om data en informatievoorziening te verbeteren. Het ministerie van Binnenlandse Zaken heeft onderzocht hoe de huidige contract gegevens zich verhouden tot OCDS en wil de dialoog tussen de overheid en mogelijke hergebruikers van de gegevens vergroten. Daarnaast staat “Open organisaties voor een open democratie” centraal in het vierde Actieplan Open Overheid 2020-2022. Onderdeel van dit actieplan is het bevorderen van open inkoop door een Open Contract Register op te zetten dat de informatievoorziening en dialoog rondom data verbeterd.

Status van het project

In de periode van 1 december 2023 tot en met 5 januari 2024 is Open State bereikbaar voor vragen over de App Challenge. Alle vragen zullen samen met de antwoorden worden gepubliceerd op deze pagina zodat alle geïnteresseerden dezelfde informatie hebben. De deadline om een voorstel in te dienen is 5 februari 2024. De presentatie van de kick-off kan onderaan deze pagina worden gedownload.