Vandaag is de Kamer begonnen met de behandeling van de wijzigingswet Woo. Deze wet is een afgezwakte versie van het oorspronkelijke wetsvoorstel. Mediaorganisaties en de Open State Foundation hadden daarom voorafgaand aan het debat de woordvoerders opgeroepen de wet effectiever te maken.
De eerste spreker van het CDA zaait meteen twijfel over hun standpunt. Harry van der Molen weet niet zeker of het documentenregister dat geschrapt is in het voorstel eigenlijk niet gewoon een dusdanig essentieel onderdeel is van actieve openbaarmaking dat je niet zonder kunt. Hij kan dan ook niet vertellen of het CDA voor of tegen dit voorstel is op dit moment.
De kosten van de actieve openbaarmaking worden door het CDA nog steeds als struikelblok gezien. De huidige praktijk die we kennen als Wob 2.0 bestaat uit het na een Wob-verzoek eerst contact opnemen met de verzoeker om de vraag aan te scherpen en zo sneller te kunnen beantwoorden. Het CDA lijkt dit als voldoende te beschouwen.
Namens GroenLinks voert Kathalijne Buitenweg het woord. Zij noemt expliciet Open State Foundation als één van de belanghebbenden in het Woo-dossier. Buitenweg neemt ook een aantal van onze punten mee in het debat: het opnemen van maatschappelijke en media organisaties in het adviescollege en de verplichte standaardisering van dataformats via het Forum Standaardisatie.
De PvdA is een voorstander van deze wet, mede omdat deze bijdraagt aan de cultuuromslag naar “open-tenzij”. Dit vinden wij bij Open State natuurlijk ook! Attje Kuiken vraagt zich net als Kathalijne Buitenweg wel af waarom bijvoorbeeld het overleg over gemeenschappelijke regelingen is uitgesloten van openbaarheid. De beantwoording van deze vraag zullen wij met interesse volgen omdat dit natuurlijk tegen het principe van “open-tenzij” in gaat. Kuiken vraagt zich ook af of een informatieregister noodzakelijk is.
Ronald van Raak van de SP vraagt zich af waarom de Woo eigenlijk gewijzigd moet worden. In rake bewoordingen zegt hij eigenlijk de oude versie terug te willen. Stemmen voor een afgezwakte versie is ”een duivels dilemma”. Wij zijn het eens met Van Raak, maar we roepen op om toch vooruit te kijken; de oude Wob is tenslotte echt aan vervanging toe.
Een andere opmerking waar Open State zich helemaal in kan vinden is: “Overheidsinformatie is niet van de overheid, maar van de mensen”.
Mark Snoeren van de VVD houdt tijdens dit debat zijn maiden speech en start sterk door te benoemen dat openheid en transparantie voorwaarden zijn voor een goed functionerende overheid en democratie. De VVD ziet echter beren op de weg zoals bedrijfsgeheimen die op straat komen te liggen en het niet meer vrij kunnen overleggen door ambtenaren. Beide zijn volgens ons drogredenen; het ‘tenzij-deel’ van het open-tenzij principe kan prima ingezet worden om bedrijfsgeheimen te beschermen in contracten met de overheid.
Martin Bosma van de PVV ziet in de huidige Wob nog een goede wet die alleen in de uitvoering verbetering nodig heeft. De PVV ziet ook in dat een informatiecommissaris verbetering kan brengen in de huidige situatie.
Joost Sneller van D66 mag de eerste termijn afsluiten. In lijn met de verwachtingen onderschrijft D66 de noodzaak van een inclusiever adviescollege, dus met betrekking van maatschappelijk middenveld en media. Sneller vindt het wegvallen van een informatieregister een gemiste kans en pleit voor een vorm van transparantieregister, misschien op thema- of dossierniveau. Ook noemt hij de versterkte rol van Forum Standaardisatie in het vastleggen van dataformats. Beslistermijnen zijn op papier wel in orde, maar in de praktijk niet: hoe kan dat worden verbeterd? Daarop aansluitend, maar wel verrassend is de vraag of een ‘sunrise clausule’ mogelijk is om de informatiecommissaris later alsnog in te stellen. Wat ons betreft een creatief en goed idee.
We kunnen concluderen dat het wijzigingsvoorstel geen hamerstuk is. Wij zijn blij met Kamerbrede onderschrijving van de noodzaak van een open overheid voor een sterke democratie. Het is ook goed dat een aantal van onze concrete punten naar voren zijn gekomen in het debat: betrekken van maatschappelijke en mediaorganisaties in het adviescollege, verplichte formats door het Forum Standaardisatie, kortere beslistermijnen op informatieverzoeken, instelling van een transparantieregister (niet op documenten- maar op thema-niveau), en bekijken of een informatiecommissaris alsnog kan worden opgenomen. Laten we hopen dat een aantal punten zijn weg vindt naar moties of amendementen.