Vorige week vond de global conference van de Wereldbank plaats in Washington D.C. In aanloop naar deze conferentie vroegen Tweede Kamerleden aandacht voor de financiële transparantie van de Wereldbank. Uit onderzoek van Hivos, Cordaid en Open State Foundation blijkt namelijk dat de Wereldbank miljoenen uitgeeft zonder daarbij duidelijk aan te geven wie de ontvanger is en wat er met het geld gebeurt. Minister Kaag beloofde werk te maken van het delen van meer data over de Nederlandse bijdrage aan de Wereldbank.
Multilaterale organisaties geven jaarlijks miljarden aan publiek geld uit via contracten. Hivos, Cordaid en Open State Foundation hebben van de Verenigde Naties, NAVO en Wereldbank contracten opgezocht. Deze contracten van de VN en NAVO waren alleen beschikbaar in slecht toegankelijke pdf-documenten. De organisaties hebben handmatig meer dan 400.000 contracten verzameld en beschikbaar gesteld via de website OpenMultilaterals.org. Hier zijn de contracten op een wereldkaart of in grafieken te analyseren, de ruwe data is eveneens beschikbaar.
Gebrekkig inzicht in uitgaven Wereldbank
De Wereldbank geeft in beginsel het goede voorbeeld door de contracten in goed herbruikbare open databestanden te publiceren. De Wereldbank publiceert, in tegenstelling tot VN en NAVO, machine-leesbare bestanden die geschikt zijn voor analyse. Dat is uitstekend en dat zouden de andere instellingen óók moeten doen. Wel toonde het onderzoek naar de contracten van de Wereldbank aan dat een groeiend aantal contracten gepubliceerd wordt met ontbrekende geldbedragen. Zo ontbreken sinds 2014 bij de geldbedragen voor de Verenigde Staten van 33% van de transacties het geldbedrag.
Deze en andere transacties van de Wereldbank hebben daarnaast geen duidelijke omschrijving of opdrachtnemer. Zo ontvangen ‘individual consultants’ transacties voor werkzaamheden die niet verder beschreven worden dan ‘consultancy’. Ook hebben ‘various’ organisaties ten behoeve van Pakistan 214 miljoen dollar ontvangen voor ‘food’ en heeft Rusland voor ‘various suppliers’ 135 miljoen dollar ontvangen voor ‘food supply’. Maar wat dat nou allemaal behelst is onduidelijk.
Daarnaast blijft het lastig om in een oogopslag te achterhalen hoeveel landen precies bijdragen aan multilaterale organisaties. Het eenduidig publiceren van inputfinanciering per lidstaat als open data zou dat inzicht verbeteren en nadere analyses mogelijk maken.
Nederland heeft ambitie met transparante contracten
De Wereldbank heeft van het aanpakken van extreme armoede een speerpunt gemaakt. Om onder andere deze doelstelling te kunnen monitoren is meer inzicht nodig in de inkomsten en uitgaven van de Wereldbank. Het moet duidelijk worden waarom een organisatie een contract wint, wat het contract precies inhoudt en hoe de ontvangen gelden besteed zijn. De huidige informatie is ontoereikend om hier inzicht in te krijgen. Nederland is zelf pleitbezorger van transparantie van contracten via deelname aan een Open Contracting Pilot en via TenderNed. Daarmee zijn aanbestedingen beschikbaar en wordt nu bekeken hoe meer data over het aanbestedingsproces volgens een open data gestandaardiseerd gedeeld kan gaan worden.
Minister Kaag aan de slag met financiële transparantie van de Wereldbank
Tijdens het Algemeen Overleg over de Wereldbank vroegen Kamerleden van de VVD, CDA, SP en D66 naar financiële transparantie van de Wereldbank. Zo merkte Van Haga (VVD) tijdens het debat op: ‘Er worden honderden miljoenen euro’s overgemaakt aan various organizations in Pakistan en Rusland, met vage omschrijvingen zoals “consultancy”, “food” of “food supply”. Een Nederlandse ondernemer zou met zo veel slordigheid nooit wegkomen. We zouden van de Wereldbank mogen verwachten dat alles op orde zou zijn en dat die ook voor ons transparant zou zijn. Kan de minister toezeggen dat ze op de voorjaarsvergadering van de Wereldbank het punt van de gebrekkige transparantie zal opbrengen en dat ze daarover zal rapporteren aan de Kamer?’
Minister Kaag van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking reageert daarop: ‘Die toezegging is dat ik bij de Wereldbank kan nagaan hoe aan derde partijen nog meer details beschikbaar kunnen worden gesteld op een manier die ook past bij een bank.’ Ook belooft de minister dat als er voorbeelden komen van gebrekkige transparantie: ‘dan zal ik me er altijd voor inzetten dat dat meer kan in het kader van een soort controle.’ Ook zegt de minister toe dat de Nederlandse overheid meer inzicht gaat bieden in de Nederlandse bijdrage aan de Wereldbank en dat het thema opgebracht zal worden tijdens de jaarvergadering van de Wereldbank.
Hivos, Cordaid en Open State Foundation adviseren Nederland om blijvend aandacht te vragen voor financiële transparantie bij de Wereldbank en andere multilaterale organisaties. Het publiceren van contracten met ontvanger, duidelijke omschrijving van de ontvangen, resultaten en een helder overzicht met de inputfinanciering van lidstaten als open data zou daarbij de basis moeten zijn. De toezeggingen van minister Kaag zijn daarbij een stap in de goede richting.