In Nederland is, in tegenstelling tot de ons omringende landen, data uit het handelsregister niet vrij toegankelijk voor iedereen. Ondanks dat het handelsregister een zogenoemd ‘openbaar register’ is, is toegang tot gegevens uit het handelsregister beperkt. Momenteel gebruikt de Kamer van Koophandel het handelsregister als financieringsbron voor verschillende andere activiteiten. Bovendien zijn de kosten die de Kamer van Koophandel toekent aan het handelsregister in vergelijking met andere landen ver boven de marginale kosten. Dit vraagt om een nieuwe visie op het financieringsmodel voor de bekostiging van het handelsregister. Het kabinet kan het openstellen van het handelsregister alleen realiseren als ze dergelijke openbare registers alleen nog publiek financiert onder voorwaarde dat de gegevens als open data beschikbaar worden gesteld.
Een echt open handelsregister
In landen als het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Australië maar ook in België, Noorwegen en Denemarken, is de overheid ervan overtuigd dat de waarde van het handelsregister niet zit in het vragen voor een bijdrage per opgevraagd gegeven maar in het volledig openstellen ervan. Het vrij en toegankelijk openstellen van het handelsregister in een machine-leesbare vorm is niet alleen goed voor innovatie, economie, handel en investeringen maar helpt ook bij het aanpakken van belastingontwijking en fraude. Ook de transactiekosten en administratieve lastendruk van (her)gebruikers zowel binnen als buiten de overheid zullen dalen aangezien veel data zonder contract en betaling kunnen worden gebruikt.
Monopolie van publieke informatie
In het regeerakkoord stelt de coalitie niet alleen dat openbare informatie vindbaar en toegankelijk moet worden gemaakt in de vorm van open data, ook wil het kabinet de oneigenlijke en ongewenste concurrentie tussen overheden en private partijen voorkomen. Op dit moment betalen burgers en ondernemers twee keer de prijs, een keer via de belastingen en door de prijs die men voor de gegevens betaalt. Bovendien monopoliseert de Kamer van Koophandel deze publieke informatie waardoor niet iedereen deze openbare gegevens ten volle kunnen benutten. Hiermee verstoort de Kamer van Koophandel de markt. Het handelsregister is een openbaar register dat geproduceerd wordt in opdracht van de rijksoverheid grotendeels gefinancierd vanuit publieke middelen. Het kan niet de bedoeling van de Databankenwet zijn om monopolies te laten ontstaan op het gebruik van informatie die is verzameld vanuit een publieke taak.
Moderniseer de Handelsregisterwet
Daarom dringt Open State Foundation om de Handelsregisterwet uit 2007 te moderniseren en voorstellen zoals het voorbehoud van de Kamer van Koophandel op de databankenwet te schrappen. Het Handelsregister moet als basis register authentiek en publiek toegankelijk zijn, ook in de vorm van open data. Ook MKB Nederland, VNO-NCW, LTO Nederland en diverse maatschappelijke organisaties hebben zich uitgesproken voor een open handelsregister, gefinancierd uit publieke middelen, zodat iedereen gelijkwaardig vrije toegang heeft tot deze voor de samenleving als geheel belangrijke publieke informatie. Juist het openstellen van de data opent de weg naar innovatie, versterkt de economie en verbetert de handel.