Op 14, 15 en 16 maart waren de gemeenteraadsverkiezingen. Ook deze keer heeft Open State Foundation met WaarIsMijnStemlokaal.nl kiezers geholpen de weg naar het stemlokaal te vinden. Op deze website kunnen kiezers door middel van een interactieve kaart een stembureau in de buurt vinden en filteren op toegankelijkheid. En dat hebben veel kiezers gedaan: de site is ruim 500.000 keer gebruikt.
Toegankelijk stemmen
Voor meer dan twee miljoen Nederlanders is stemmen minder vanzelfsprekend dan het lijkt. Dat komt bijvoorbeeld doordat zij een lichamelijke beperking of (licht) verstandelijke beperking hebben of moeite hebben met lezen. Vandaar dat het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) het Actieplan Toegankelijk Stemmen inluidde, om ook voor deze doelgroep toegankelijke gemeenteraadsverkiezingen te realiseren. In overleg met BZK hebben we bij de doorontwikkeling van het platform dit jaar prioriteit gemaakt van het integreren van filtermogelijkheden en het toegankelijker maken van de website. Zo zijn er nu filtermogelijkheden voor het vinden van stemlokalen die toegankelijk zijn voor mensen met een lichamelijke beperking en waar auditieve/visuele hulpmiddelen aanwezig zijn. Ook is de website op basis van gebruikersonderzoek onder mensen met verschillende beperkingen doorontwikkeld en verbeterd. De website is hierdoor nu gemakkelijker te lezen met screenreaders en ook zijn er duidelijke iconen gebruikt om te visualiseren in welk stemlokaal welke hulpmiddelen beschikbaar zijn. Dit zorgt ervoor zodat iedereen niet alleen het dichtsbijzijnde, maar ook het meest toegankelijke stemlokaal kan vinden.
Hergebruik door media
Het hergebruik van ‘Waar is mijn stemlokaal’ door gemeenten, media en onderzoekers is mogelijk doordat de gehele dataset van 9241 stemlokalen beschikbaar is als open data bestand. Hierdoor hebben onder andere Omroep Gelderland en de Gelderlander de kaart met stembureaus embed op hun site om kiezers te informeren. Ook was de kaartfunctie van ‘Waar is mijn stemlokaal’ ingebed op de website van ProDemos die de StemWijzer heeft ontwikkeld. Daarnaast maakte persbureau ANP/LocalFocus dit jaar opnieuw gebruik van de open dataset om alle stembureaus te visualiseren op een kaart. Deze werd o.a. gebruikt door NU.nl, NH Nieuws en RTV Oost om kiezers op weg te helpen naar hun stembureau.
Hergebruik voor onderzoek
De in kaart gebrachte stembureau-data wordt niet alleen direct hergebruikt door media om kiezers in te lichten, maar ook door data-analisten en onderzoekers voor inzichten en analyses van de verkiezingen. Dit kan leiden tot interessante onderzoeksverhalen. Zo heeft Open State Foundation, in samenwerking met de Volkskrant, ook zelf de data hergebruikt om de verkiezingsuitslagen inzichtelijk te maken op stembureau-niveau. Doordat we de informatie over stembureaus en locaties al beschikbaar hadden als open dataset, konden we deze koppelen aan de verkiezingsuitslagen, en daarmee per stemlocatie zien hoe er gestemd is. Vervolgens ontstonden er uit deze nieuwe dataset interactieve kaarten waarop je kan terugvinden hoe er in jouw buurt gestemd is, gepubliceerd in de Volkskrant op 29 maart (paywall). Hieruit konden negen opmerkelijke conclusies worden getrokken over stemgedrag op stembureau-niveau. Daarnaast maakte ook regiokrant De Gelderlander een leuke analyse over speciale stembureau-locaties op basis van de stembureau-data.
Actieve participatie gemeenten
Veel gemeenten waren actief betrokken bij het platform. Méér dan bij de Tweede Kamerverkiezingen in 2021. 81% van de gemeenten, dat zijn er 270, hebben zelf de data aangeleverd. In 2021 bleef dit steken op 62% van de gemeenten. Door onder andere webinars te organiseren over het aanleveren van de stembureau-data en ook vanuit BZK te communiceren over het belang van open en toegankelijke verkiezingen, hebben we gemeenten actief bij het platform kunnen betrekken. Ook hebben veel gemeenten een verwijzing naar WaarIsMijnStemlokaal.nl opgenomen op hun verkiezingswebsite om hun kiezers te helpen met het vinden van een stemlokaal of de handige embed-functie gebruikt om een kaart met stemlokalen weer te geven.