Inschrijven in het UBO-register is vanaf nu mogelijk. Het vanuit Europa gemandateerde register maakt openbaar wie de ‘uiteindelijk belanghebbende’ is van een bedrijf. Deze gegevens zijn essentieel in de strijd tegen witwassen, belastingontduiking, fraude, corruptie en terrorismefinanciering. In Nederland wordt dit register, ondanks de aankomende verplichtingen, echter niet openbaar. In onze ogen zowel een kwalijke zaak als een gemiste kans. Vandaar onze oproep: Maak het UBO-register open en toegankelijk voor iedereen!
Open is noodzakelijk voor een transparante samenleving
Via trustkantoren en andere constructies wordt er via Nederland jaarlijks 22 miljard euro aan belasting omzeild. Dat maakt Nederland een doorsluisland voor internationale geldstromen en lopen we miljarden aan belastinginkomsten mis. In internationaal verband wordt Nederland steeds vaker gekwalificeerd als witwas- en belastingparadijs en verschijnt op zwarte lijsten, samen met Malta en Cyprus. Nederland heeft een kans zijn bijdrage te leveren aan de internationale strijd tegen witwassen en terrorismefinanciering en deze reputatie van zich af te schudden door een open UBO-register te implementeren.
Tot op heden kwamen er incidenteel malafide praktijken naar boven via bijvoorbeeld de Panama- en Paradise Papers (een internationaal journalistiek initiatief). De afscherming van het UBO-register ondermijnt het werk van onderzoeksjournalisten en publieke watchdogs, die in staat zijn om structureel kwaadwillige constructies bloot te leggen. Een goed voorbeeld hiervan is het onderzoek van ICIJ, Investico en Trouw naar de rol van de ING in het witwassen van crimineel geld uit Rusland.
Een open UBO-register essentieel voor een vitale economie
In de huidige discussie rondom het UBO-register wordt nu niet gekeken naar de vele kansen die voor zeker kleine ondernemers groot zijn. Een open UBO-register is goed voor het ondernemersklimaat. Je kunt gemakkelijk zien met wie je zaken doet. Daarmee wordt de kans om in een ongezonde constructie terecht te komen kleiner. Dat veel bedrijven door de coronacrisis in de gevarenzone zijn beland, onderstreept de noodzaak hiervan. Ook leidt het tot een verbeterd investeringsklimaat: investeerders zijn eerder geneigd geld op tafel te leggen als ze kunnen verifiëren met welke partij ze in zee gaan en wat voor geschiedenis die heeft. Verborgen eigendomsstructuren worden inzichtelijk, ondoorzichtige deals en ‘handjeklap’ rondom lucratieve contracten en projecten kunnen worden blootgelegd. Zo ontstaat er een gelijker speelveld waarvan vooral startups en mkb-ondernemers profiteren in de concurrentie met grotere bedrijven. Kortom, in een open klimaat zijn de deals eerlijker en de risico’s kleiner. Vandaar dat wereldwijd vele banken en bedrijven de openheid van UBO-registers toejuichen.
Alleen volledig open werkt
Nederland heeft zijn UBO-register ondergebracht bij de Kamer van Koophandel. Maar die sluit het UBO-register af, geeft alleen toegang na betaling en uitsluitend voor individuele zoekacties. Het is daarmee onmogelijk voor journalisten, ondernemers en organisaties te zoeken op personen en patronen door middel van data-analyse.
Ter verdediging van een gesloten UBO-register wordt bescherming van privacy opgevoerd. Maar in een land als het Verenigd Koninkrijk, toch ook bekend als business-friendly, is het UBO-register wel geheel openbaar. In de huidige praktijk is de bescherming geregeld door het beperken van de informatie die opgevraagd kan worden. De semi-openbare informatie is nu al beschikbaar tegen een betaling en daarnaast wordt iedereen (voornamelijk onderzoeksjournalisten) die toegang wil geregistreerd. Dit zijn onnodige en volgens ons zelfs kwalijke drempels.
Tot op heden is er nog geen enkel bewijs voor het argument dat kwaadwillenden het UBO-register gebruiken om vermogenden op te sporen. En mochten ze écht naar deze informatie op zoek zijn, dan vinden ze heus wel andere manieren om hierachter te komen. Het op deze manier afschermen van de data is het afschermen van de UBO’s en gaat in tegen het doel van de wetgeving.