Max Dijkstra (Universiteit Leiden) heeft voor zijn afstuderen onderzoek gedaan naar de wijze waarop Nederlandse politieke partijen via Facebook communiceren over het thema migratie. Daarvoor heeft hij gebruik gemaakt van het platform PoliFLW van Open State Foundation. Via dit platform zijn Facebook-berichten van Nederlandse politieke partijen verzameld en beschikbaar gesteld als open data. Het onderzoek van Max is een van de voorbeelden van hoe de data die beschikbaar is via PoliFLW gebruikt kan worden voor diverse doeleinden. Hieronder een artikel geschreven door Max Dijkstra over zijn onderzoek.
Definitie securitisatie: De theorie betreffende securitisatie in deze context legt een theoretische fundering welke probeert te verklaren hoe politieke aangelegenheden transformeren tot een veiligheidsvraagstuk.
Het afgelopen jaar heb ik mijn thesis geschreven om de studie Crisis and Security Management af te ronden. Datzelfde jaar, 2018, presenteerde de Open State Foundation het Poliflw-project. Dankzij de door dit project gepubliceerde open data kreeg ik de mogelijkheid om uitingen van politieke partijen te analyseren. Hierna volgde het verzoek vanuit de Open State Foundation om uiteen te zetten welke bevindingen ik uit de data gehaald heb. In de komende alinea’s zou ik daarom graag drie zaken uiteen willen zetten, om deze resultaten te presenteren. Ten eerste zal ik toelichten op welke wijze het onderzoek ingestoken is. Ten tweede, zal ik verduidelijken welke rol de Open State Foundation gespeeld heeft in dit proces. Ten slotte zal ik de bevindingen uit het onderzoek presenteren.
Securitisatie en migratie
Migratie is een hot topic in de Westerse politiek, Nederland vormt daar geen uitzondering op. De theorie betreffende securitisatie in deze context legt een theoretische fundering welke probeert te verklaren hoe politieke aangelegenheden transformeren tot een veiligheidsvraagstuk. Dit is van groot belang aangezien het framen van een politieke kwestie als een veiligheidsvraagstuk beleidsmakers ruimte geeft om extremere maatregelen voor te stellen. Een goed voorbeeld van een securitiseerde affaire in Nederland zijn de waterwerken: vrijwel elke inwoner van Nederland onderstreept het levensbelang van een goed dijkenstelsel terwijl dat in een groot aantal landen in de wereld niet zo het geval is.
Securitisatie wordt tegenwoordig toegepast op een brede reeks aan politieke kwesties, variërend van klimaatverandering tot identiteit en cultuur. Zo ook op het vraagstuk van migratie. Een reeks aan op survey gebaseerde onderzoeken toont aan dat migratie de gemoederen van de bevolking sterk bezighoudt, evenals dat er veel aandacht besteed wordt in de media. Daarentegen zijn er weinig onderzoeken uitgevoerd die analyseren hoe politieke partijen in hun directe communicatie met de kiezer omgaan met dit vraagstuk. De media functioneert namelijk vaak als tussenpartij in de communicatie naar bevolking en kan de neiging kan vertonen om twistpunten uit te lichten. Daarom ben ik gaan onderzoeken hoe politieke partijen in hun directe communicatie naar de kiezer, via Facebook, omgaan met dit vraagstuk.
Deze directe communicatieberichten worden in het jargon van securitisatie speech acts genoemd. Berichten vanuit politieke partijen in deze context moeten daarom ten minste aan twee eisen voldoen om gekwalificeerd te worden als speech act, namelijk (1) een bedreigd of bedreigend object en (2) een dreiging. Om dit te onderstrepen met een voorbeeld, zou de zin “migranten verarmen de Nederlandse cultuur” gekwalificeerd worden als een speech act, waarin migranten het bedreigend object vormen en verarmen de dreiging.
De rol van de Open State Foundation
Deze theoretische basis is cruciaal voor de rol die de Open State Foundation gespeeld heeft bij het uitvoeren van mijn scriptieonderzoek. Het Poliflw-project bood mij namelijk de mogelijkheid om op grote schaal te testen hoeveel speech acts overeenkomend met de eisen van securitisatie van migratie door politieke partijen geuit worden. Daarom heb ik contact met hen opgenomen met het verzoek om assistentie bij mijn onderzoek. De theoretische basis die kon ik zelf namelijk goed leggen maar ik had weinig kennis van data-analyse. Mijn verzoek werd snel opgepakt en binnen een mum van tijd werd ik uitgenodigd op het kantoor van de Open State Foundation in Amsterdam om zo een toelichting te krijgen op de inhoud van de database. Zo kwam ik erachter dat het goed paste bij het onderzoek zoals ik het voor ogen had.
Later bleek echter dat de data in principe toegankelijk is via een online database, in een zogenaamde RESTful API in het JSON-format, en ik bemerkte al snel dat dit mijn technische capaciteiten te boven zou gaan. Ook dit was geen enkel probleem en ik verkreeg alle informatie in het toegankelijkere .CSV-format per mail zodat ik ermee aan de slag kon gaan. Ten slotte had ik een toelichting over de manier van dataverzameling nodig wegens de academische invalshoek, wat me toegezonden werd tezamen met de contactgegevens van medewerker van het project om zo een volledig overzicht te kunnen vormen.
Politieke partijen en communicatie betreffende migratie
Hiermee komen we aan bij het onderzoek. Ik zal een korte introductie geven in de methodiek maar de technische details van de data-analyse zal ik jullie besparen. Ik heb gebruik gemaakt van een techniek genaamd pattern matching om zo te analyseren of er een verschil zit tussen politieke partijen met betrekking tot het uiten van speech acts gerelateerd aan securitisatie van migratie. Hierna heb ik een zogenaamde polariteits-analyse uitgevoerd, welke per bericht een score toekent tussen -1 en +1, waarbij -1 een extreem negatieve toon representeert. Zo voorkomen we dat een bericht als “migranten vormen geen bedreiging” meegenomen wordt in het onderzoek wegens de woorden migranten en bedreiging. Voor een gedetailleerd overzicht verwijs ik graag naar het repositorium van de universiteit Leiden, waar mijn scriptie binnenkort in opgenomen zal worden.
De politiek als entiteit
Er zijn drie zaken waar ik expliciet naar gekeken heb. Ten eerste heb ik alle politieke partijen als één entiteit genomen, kijkende naar de keywords en gevisualiseerd in onderstaande histogram.
Deze analyse geeft een sterke indicatie dat externaliteiten een grote invloed hebben op de aandacht die politieke partijen besteden aan migratie. De pieken van 2014 en 2015 zijn te correleren aan de opkomst van ISIS en de aanslagen in o.a. Parijs van 2015. Daarentegen is het een interessante gegeven dat uit dit onderzoek blijkt dat nog geen 5% van de gepubliceerde Facebook berichten over migratie gaat, terwijl het in de media en in bevolkingsonderzoeken als cruciaal onderwerp gezien wordt. Dit lijkt te indiceren dat er een overwaardering is voor dit onderwerp in de media.
Differentiatie naar partij
Hierna stapte we over naar een differentiatie tussen de politieke partijen, gevisualiseerd in onderstaande histogram en boxplot.
De aanname uit wetenschappelijke literatuur, en de media, is dat rechtsere partijen meer aandacht besteden aan migratie als veiligheidsvraagstuk. Dit onderzoek kan deze aanname niet ondersteunen. Er zijn marginale verschillen te onderscheiden tussen de politieke partijen en deze zijn verre van significant te noemen. Ons onderzoek wijst er sterker op dat centrumpartijen het minste aandacht besteden aan migratie als veiligheidsvraagstuk terwijl des te radicale (lees: verder van het centrum verwijderd) de partij wordt, des te urgenter het vraagstuk op de agenda staat. Zo’n harde conclusie kan logischerwijs niet getrokken worden, maar het geeft een indicatie over de verdeling tussen partijen.
Emoties
Ten slotte hebben we een zogenaamde emotie-analyse uitgevoerd. Hierbij wordt geanalyseerd welke emotie het sterkst aanwezig is in berichten. Ook dit hebben we logischerwijs opgesplitst per partij en gevisualiseerd in een histogram.
Hier bleek uit dat des te negatiever de toon van de speech act, des te sterker de emoties van woede en afkeer groeien. Daarentegen correleren beperkt negatieve bericht sterker met de emotie angst. Dit is een interessante conclusie aangezien het een aanwijzing is dat het overgrote deel van de negatieve berichten dus gebaseerd is op angst, niet op afkeer of woede, ten opzichte van migratie. Slechts een zeer beperkt segment richt zich op woede of afkeer, wat in de media niet zo helder naar voren komt.
Tot slot
Door middel van de door het Poliflw-project beschikbaar gestelde data had ik de mogelijkheid om een onderzoek uit te voeren gebaseerd op een grote hoeveelheid data, wat slechts sporadisch toegepast wordt in het veld van veiligheidsstudies. Dit was niet gelukt als ik zelf alle data van Facebook had moeten halen. Door deze toegankelijke optie kon ik onderzoeken hoe politieke partijen in Nederland omgaan met het securitiseren van migratie. Vanwege de nationale invalshoek van het onderzoek, kwamen wij uit op de conclusie dat migratie in Nederland door politieke partijen niet gezien wordt als cruciaal onderwerp. Het aantal berichten wat eraan gewijd wordt is beperkt, op de piek slechts 5%, en de overheersende emotie is angst, geen afkeer of woede. Ten slotte valt er niet te stellen dat rechtse partijen meer aandacht besteden aan migratie of de Islam. Sterkere kwalitatieve conclusies kunnen niet getrokken worden wegens de kwantitatieve inslag van het onderzoek.