De herziening van de nieuwe Europese Public Sector Information (PSI) Directive, ofwel de Hergebruikrichtlijn, gaat Europese lidstaten dwingen om Handelregisters gratis toegankelijk te maken. Op 22 januari berichtte Europarlementariër Julia Reda dat er overeenstemming is bereikt met de Europese Commissie over het publiceren van bedrijfsgegevens als gratis toegankelijke open data. Tom Kunzler, directeur a.i. Open State Foundation: “Wij zetten ons al jaren in voor een open Handelsregister. Deze Europese richtlijn dwingt de Kamer van Koophandel om meer werk te maken van open data.”
De Kamer van Koophandel (KvK) rekent kosten voor toegang tot gegevens uit het Handelsregister. Per jaar verdient de KvK hiermee ongeveer 50 miljoen euro. Landen als België, Frankrijk, Denemarken en het Verenigd Koninkrijk hebben toegang tot het Handelsregister reeds gratis gemaakt. Onderzoek toont aan dat de maatschappelijke baten van een open handelsregister hoger zijn dan de opbrengsten van verkoop. Een open handelsregister is belangrijk voor de economie, handel, innovatie en investeringen, maar helpt ook bij het aanpakken van belastingontwijking, fraude en terrorisme.
Europese Hergebruikrichtlijn
De PSI-Directive bevordert het hergebruik van data van publieke instellingen. Sinds 2015 is deze richtlijn in Nederland geïmplementeerd in de Wet hergebruik overheidsinformatie. De herziening dient barrières weg te nemen, voornamelijk voor het midden- en kleinbedrijf, die ervoor zorgen dat publieke organisaties meer dan de marginale kosten rekenen voor het hergebruik van hun data.
Kunzler: “In de herziening van de PSI-Directive, waarover nu overeenstemming bereikt is, staat een lijst met High Value Datasets die elke lidstaat gratis en als herbruikbare open data dient aan te bieden. In deze lijst is ook informatie over bedrijven en eigenaarschap van bedrijven opgenomen. Na implementatie van deze herziene richtlijn dient de KvK deze informatie dus meer informatie uit het Handelsregister gratis en herbruikbaar beschikbaar te stellen. Dit is goed nieuws voor iedereen die gebruik maakt van informatie uit het Handelsregister. We zijn benieuwd naar de precieze implementatie van de richtlijn in Nederland’.
Databankenrecht niet van toepassing op Handelsregister
Staatssecretaris Keijzer van Economische Zaken heeft eerder in een memo naar de Tweede Kamer aangegeven de Europese ontwikkelingen af te wachten inzake de wijziging van de Handelsregisterwet. Het ministerie van Economische Zaken poogt met deze wijziging databankrecht toe te passen op het Handelsregister. Dit zou hergebruik van de data uit het Handelsregister onmogelijk maken. De herziening van de Europese richtlijn verbiedt publieke organisaties echter om databankenrecht toe te passen om hergebruik te beletten. Op initiatief van Open State Foundation heeft een coalitie van Europese maatschappelijke organisaties hierop eerder al aangedrongen bij het Europees Parlement.
Privacy van zzp’ers
De KvK won op donderdag 22 januari de Big Brother Award van Bits of Freedom vanwege het schenden van de privacy van met name zzp’ers. Bij het gratis toegankelijk maken van het Handelsregister dient de KvK te zorgen dat gegevens niet rechtstreeks te herleiden zijn tot een persoon. Daarbij kunnen eenpersoonszaken en personenvennootschappen dus uitgesloten worden. De KvK heeft echter stappen aangekondigd om het telefoonnummer van zzp’ers af te schermen en het BSN en btw-nummer voor zzp’ers te ontkoppelen.