Om kiezers in staat te stellen geïnformeerde keuzes te maken, zullen regering en parlement data voor iedereen beschikbaar moeten stellen die nodig zijn om het overheidshandelen te controleren. Dit is essentieel voor het functioneren en toekomstbestendig maken van de democratie, betoogt Open State Foundation vandaag in een brief (PDF) aan premier Mark Rutte en fractievoorzitters in de Tweede Kamer.
Het gaat om data met gegevens over verkiezingen, besluitvorming en financiële data. Ook pleit de digitale transparantie organisatie voor een basisregistratie van publieke en semi-publieke overheidsorganisaties en een enkelvoudige decentrale datalijst met daarin alle data die gemeenten en provincies met mede-overheden uitwisselen, en deze datasets gestructureerd en gestandaardiseerd beschikbaar stelt als open data.
Enkelvoudige decentrale datalijst
Slechts een op de tien overheidsorganisaties meldt datasets via het rijksportaal data.overheid.nl toonde eerder onderzoek van Open State Foundation aan. Vooral gemeenten en provincies hebben nog altijd veel moeite om overheidsinformatie als open data beschikbaar te stellen. Omdat veel decentrale overheden informatie moeten aanleveren en uitwisselen met elkaar is het van belang dat de rijksoverheid in samenwerking met IPO en VNG een zogenoemde ‘enkelvoudige decentrale datalijst’ opstelt, met daarin alle data die gemeenten en provincies met medeoverheden uitwisselen, en deze datasets gestructureerd en gestandaardiseerd beschikbaar stelt als open data.
‘In het Verenigd Koninkrijk wordt al enkele jaren gewerkt met een zogenoemde single data list, een lijst van informatie die lokale overheden met de nationale overheid deelt’, zegt Arjan El Fassed, directeur van Open State Foundation. ‘Dit heeft een positief effect op actieve openbaarheid en het hergebruik van overheidsinformatie’.
Basisregistratie overheden
Ook viel in het onderzoek van Open State Foundation op dat veel gegevens die wel beschikbaar worden gesteld gaan over mensen maar slechts in zeer beperkte mate over het overheidshandelen zelf. Daarnaast ontbreekt een geautoriseerde en compleet overzicht van overheidsorganisaties. ‘Overheden en overheidsorganisaties zouden net als burgers een uniek identificatienummer moeten hebben’, stelt El Fassed. ‘Om geldstromen en prestaties van overheden goed in kaart te kunnen brengen is het belangrijk te weten wat de overheid is’.
Praktijkbeproeving Wet open overheid
Tenslotte stelt Open State Foundation voor om voor het initiatiefvoorstel Wet open overheid een praktijkbeproeving te laten uitvoeren. Besluitvorming over deze nieuwe wet is vertraagd door de wens van het Ministerie van Binnenlandse Zaken om een impactanalyse uit te laten voeren door een team van ambtenaren van het Rijk. ‘Een dergelijke impactanalyse kan beter worden gedaan door de wet daadwerkelijk als proef te laten uitvoeren bij een gemeente, provincie of overheidsorganisatie die zich vrijwillig aanmeldt’, zegt El Fassed. ‘Hierbij wordt dan proefondervindelijk duidelijk wat de uitvoering van de wet echt gaat betekenen voor de inzet van middelen en welke resultaten het oplevert’.
