Samen met het ministerie van BZK ontwikkelt Open State een open en centraal inkoopregister, als onderdeel van het Actieplan Open Overheid 2021-2023. Nu we bij fase twee zijn beland – het daadwerkelijk ontwikkelen van het Open Contract Register – heeft Open State, met steun van de Open Contracting Partnership een doelengids ontwikkelt. Deze gids biedt het ministerie van BZK een handvat om, met behulp van uitgelichte best practices, case-studies, misvattingen en aanbevelingen, zelf aan de slag te gaan met de ontwikkeling van een Open Contract Register.
Van fase 1 naar fase 2 in het project
Met het project “Open Contract Register” hebben het ministerie van Binnenlandse Zaken en de Open State Foundation gezamenlijk de handschoen opgepakt om aan de hand van drie fases publieke inkoopdata meer en beter openbaar te maken. De eerste fase, het gebruikersonderzoek onder Nederlandse bedrijven, brancheverenigingen, kennis organisaties en journalisten, heeft inzicht geboden in hun informatiebehoeften rondom publieke inkoop. Nu staat het ministerie van Binnenlandse Zaken voor de opgave een Open Contract Register te ontwikkelen: welke informatie en data wordt gepubliceerd en gaat dit georganiseerd worden. Hierin is het bepalen van het ambitieniveau van cruciaal belang. Het bepaalt in welke mate er invulling wordt gegeven aan de behoeften van (her)gebruikers van deze gegevens en in welke mate zij een rol kunnen spelen in publieke inkoop.
De inhoud van de doelengids in het kort
Om het ministerie van BZK te ondersteunen bij het bepalen van de ambitie, biedt dit rapport inzicht in de meerwaarde van open inkopen. Het bewijs wordt specifiek gekoppelt aan de Rijksbrede inkoopstrategie ‘Inkopen met Impact’. Ook gaat deze handreiking in op twee veelvoorkomende misverstanden rondom open inkoop – dat het (te) duur is (1) en dat publieke contracten per definitie niet openbaar gemaakt kunnen worden (2).
Tot slot wordt er aan de hand van diverse internationale case studies inzicht gegeven in hoe andere landen invulling geven aan open inkopen en wat het tot nu toe daar heeft opgeleverd. Zoals bijvoorbeeld het BASE-register van Portugal: door middel van één elektronische opslagplaats, zijn opdrachten voor (alle) hergebruikers toegankelijk. De meerwaarde van het openbaren van dit soort aanbestedende informatie was duidelijk meetbaar: het resulteerde in een totale kostenbesparing van 12%, prijsverlagingen tot 20% en verhoogde efficiëntie en effectiviteit. Hiermee is Portugal de koploper in het centraliseren van de publicatie van inkoopgegevens.
Hoe kan Nederland in de voetsporen van deze voorbeelden treden? In de doelengids noemen we twee concrete stappen voor fase twee, de ontwikkeling van een centraal inkoopregister:Leer van internationale best practices via workshops (1) en initieer een innovatieve aanbesteding zodat er een concreet ontwerp en plan komt (2).
Met deze doelengids hopen we BZK beter op weg te helpen in fase twee, en tegelijkertijd is dit onze inhoudelijke reactie op de beleidsnotitie van het ministerie van BZK van december 2021.
Open inkopen is niet alleen wenselijk, maar ook haalbaar en realistisch!