NIEUWS

NGO’s roepen het Europees Parlement op om te kiezen voor gratis toegankelijke Handels- en UBO registers

Op maandag 3 december vergadert het Europees Parlement over de herziening van de Public Sector Information (PSI) Directive, die in Nederland geïmplementeerd is in de Wet hergebruik overheidsinformatie. De herziening van deze richtlijn dient barrières weg te nemen, voornamelijk voor het midden- en kleinbedrijf, die ervoor zorgen dat publieke organisaties meer dan de marginale kosten rekenen voor het hergebruik van hun data. De originele herziening voorkomt dat lidstaten databases, zoals Handelsregisters en Ultimate Beneficial Ownership (UBO) registers, mogen beschermen met databankrecht. Er is echter een amendement voorgesteld om deze passage uit de herziening te verwijderen. Een coalitie van twintig maatschappelijke organisaties roept het Europees Parlement op om dit amendement te verwerpen en zo Europese lidstaten ervan te weerhouden om toegang tot Handels- en UBO registers te beperken.

De originele herziening van de PSI-directive zou publieke organisaties verbieden om databankrechten toe te passen om toegang en hergebruik van publieke registers te voorkomen. De ondertekenaars van de brief vinden dit een stap in de goede richting. Dit voorstel verlaagd barrières voor belangrijke datasets, waar iedereen bij zou moeten kunnen en die economische groei stimuleren en criminaliteit voorkomen. Het voorgestelde amendement 32 zal het positieve resultaat van de revisie teniet doen.

Databankrechten voor Handels- en UBO registers

Met name voor Handels- en UBO registers is het van belang dat er niet meer dan marginale kosten en databankrechten op toegepast worden. Dit is van economisch belang voor MKB-organisaties, maar ook journalisten, onderzoekers en burgers hebben recht op gelijke toegang tot informatie en transparantie. De meeste Europese landen vragen geld voor toegang tot hun Handelsregisters, maar landen zoals Frankrijk, België, Roemenië, Bulgarije, Finland, Denemarken en het Verenigd Koninkrijk hebben toegang gratis gemaakt. De ondertekenaars vrezen dat Europese lidstaten geld gaan vragen voor toegang tot het UBO registers, op het moment dat deze verplicht worden in 2019, in navolging van de vijfde Europese Anti-Witwas Richtlijn.

Een voorbeeld van een land dat geld vraagt voor toegang tot het Handelsregister is Nederland. De Nederlandse overheid probeert databankrecht toe te passen op het register om hergebruik ervan te voorkomen. Ook heeft de Nederlandse overheid via een reactie op de herziening van de PSI-directive aangegeven te vrezen voor het verdienmodel van de Kamer van Koophandel. Letland vraagt 12 euro per opvraag in het Handelsregister en Slovenië vraagt 122.000 euro voor toegang tot de gehele database. Kroatië heeft plannen in voorbereiding om geld te gaan vragen voor toegang tot het UBO register. Het voorkomen van toegang tot deze registers met tarieven en databankrecht voorkomt innovatie en zadelt MKB-organisaties en andere partijen op met onnodige kosten. Op basis van onderzoek weten we dat er macro-economische voordelen zijn van het gratis vrijgeven van deze registers als herbruikbare data voor zowel de publieke als de private sector. Een kosten-baten analyse in opdracht van het Britse ministerie van Financien uit 2002 gaf de aanbeveling om een openbaar register te maken, omdat dit 30 miljoen pond zou opleveren binnen de gehele overheid.

Opsporingsdiensten en mensen die het UBO register willen analyseren hebben gratis toegang nodig tot Handelsregisters om de bedrijven te matchen met de belanghebbenden. Hetzelfde geldt voor het matchen van de registers van verschillende jurisdicties. Dit is essentieel voor een effectief UBO register dat daadwerkelijk fraude, corruptie en witwassen voorkomt en geeft ook rechtszekerheid.

Amendement 32 en databankrechten

Het eerste concept van de herziene PSI Directive zou voorkomen dat lidstaten databankrecht zouden toepassen en gaf ook beperkingen voor het gebruik van marginale kosten. ‘In particular where public sector bodies are holders of the right provided for in Article 7(1) they should not exercise it in order to prevent or restrict the re-use of data contained in databases’. Amendement 32 zou deze zin verwijderen en maakt de weg vrij voor lidstaten om geld te vragen en toegang te beperken tot deze registers. De herziening beveelt ook aan om een lijst van Europese High Value Datasets op te stellen. De ondertekenaars adviseren om Handels- en UBO registers aan de lijst van vitale datasets toe te voegen om economische groei en het voorkomen van criminaliteit te bevorderen. 

De volledige brief naar het Europese Parlement is hier te vinden. 

Ondertekenaars