De transparantie van multilaterale organisaties schiet tekort. De toegang tot financiële data van multilaterale organisaties is beperkt, waardoor het nog altijd niet goed mogelijk is om geldstromen naar en van deze organisaties te kunnen volgen. Zo is het niet inzichtelijk hoe het geld precies wordt besteed. Dat constateren Cordaid, Hivos en Open State Foundation op basis van een recent onderzoek. De organisaties roepen de Nederlandse regering op voorvechter te worden van transparantie bij multilaterale organisaties en zélf het goede voorbeeld te geven.
Quickscan
Uit de quickscan van Cordaid, Hivos en Open State Foundation blijkt dat de toegang tot open data van financiële gegevens, zoals begrotingen, uitgaven en aanbestedingen, bij een groot aantal multilaterale organisaties onvoldoende is. Controle op inkomsten en uitgaven is zo in feite onmogelijk. Kwalijk, want van multilaterale organisaties waaraan Nederland jaarlijks in totaal meer dan 3 miljard euro besteedt mogen we verwachten dat inzichtelijk is waar dat geld naar toe gaat.
Van instellingen zoals de Wereldbank, IFC, IDA en IBRD is relatief meer financiële informatie toegankelijk dan van andere multilaterale organisaties. Organisaties zoals de OECD, WTO, UNEP, IOM en IMF hebben daarentegen veel minder beschikbare financiële open data. De NAVO is de meest gesloten multilaterale organisatie van de onderzochte instellingen. Dat beeld wordt bevestigd door de auditor van de NAVO. Het minst open zijn de organisaties over aanbestedingen.
In de quickscan werden 24 multilaterale organisaties onder de loep genomen. Slechts 6 van de 24 onderzochte organisaties publiceren de eigen begroting als open data. Op ontwikkelingssamenwerking gerichte multilaterale organisaties publiceren begrotingsdata op projectniveau maar relatief weinig data over de begroting van de organisatie zelf. Als zij data publiceren dan doen de meeste organisaties dat in de IATI-standaard. De kwaliteit, de reikwijdte en de periode waarover de gegevens gaan lopen echter uiteen.
Aanbestedingen
Multilaterale organisaties publiceren slechts sporadisch over tenders en aanbestedingen. Aan welke bedrijven en instellingen is aanbesteed, maken de multilaterale organisaties niet goed inzichtelijk. Het IMF publiceert alleen aankondigingen. WFP vat aanbestedingen jaarlijks samen in een rapportage maar beperkt zich tot geaggregeerde informatie. Slechts 9 van de 24 multilaterale organisaties publiceren gegevens over aanbestedingen als open data. Geen enkele doet dat op basis van de internationale Open Contracting Standaard.
Nederland als voorvechter van transparantie
Multilaterale organisaties zijn voor Nederland van groot belang voor de uitvoering van het buitenlandbeleid omdat grensoverschrijdende problemen zoals klimaatverandering en conflicten om een internationale aanpak vragen. Om de actieve rol die ons land speelt in die organisaties ook goed te kunnen vervullen, is het belangrijk dat toegang tot informatie ook in de vorm van open data wordt verzekerd. Want zo verbetert het inzicht in de resultaten en de effectiviteit. Dit is essentieel voor het draagvlak en de houdbaarheid van deze organisaties. Bedrijven willen toegang tot deze informatie voor een gelijk speelveld. Bovendien hebben burgers het recht om te weten waaraan publieke middelen worden besteed.
Als een van de steunpilaren van de multilaterale organisaties heeft Nederland een reputatie waarmee ze het voortouw zou moeten nemen om transparantie bij verschillende multilaterale organisaties te bevorderen. Het past Nederland een pleitbezorger te worden van grotere transparantie van de internationale bestedingen.
