Italië staat op het punt om haar cultuur data te ontsluiten. Huidige wetgeving zorgt echter voor vele uitdagingen. Als onderdeel van ons Tandem-project, bezocht Open State Foundation onlangs Italië om uit te zoeken of het mogelijk is cultuur data te openen. Het cultureel erfgoed van Italië is van ontzagwekkende waarde. Zoals iemand die we spraken zei: ‘Onthoud dat alleen al Rome meer archeologische objecten heeft dan de rest van de wereld totaal’.
In een eerdere blogpost schreven we over Tandem en onze samenwerking met de Italiaanse organisatie Virtutum. In Nederland wordt gaandeweg het openen van cultuur data eenvoudiger. Maar in Italië, de bakermat van de Romeinse beschaving en de Renaissance, is er geen enkel Italiaanse cultureel instituut (in eigendom van de overheid) dat actief open data beschikbaar stelt.
Wat is Open Cultuur Data?
Het Nederlandse Open Cultuur Data Netwerk werd in 2010 opgericht door Open State Foundation, het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid en Kennisland. Zo’n veertig instellingen hebben een verscheidenheid aan datasets geopend. Open State Foundation heeft 25 datasets toegankelijk gemaakt via de Open Cultuur Data API.
Met deze open source API kunnen ontwikkelaars toepassingen bouwen en de data hergebruiken voor allerlei mogelijkheden. Met deze API zijn inmiddels 40 verschillende toepassingen gebouwd die duizenden gebruikers een unieke digitale ervaring bieden. Daarnaast bood de toename van open cultuur data een groot aanbod van content voor Wikipedia, waarmee miljoenen mensen elke maand worden bereikt.
De huidige datasets bestaan uit afbeeldingen, geluid, video, metadata van musea en archieven maar ook historische afbeeldingen en foto’s van traditionele kleding. Een wereldwijd bekende dataset is die van het Rijksmuseum in Amsterdam, die z’n gehele collectie met meer dan 200.000 afbeeldingen in de hoogste resolutie beschikbaar heeft gesteld.
Naast deze data met cultureel erfgoed zijn landschappen, genealogische data, archeologische objecten en constructies, historische monumenten ook relevant. Al deze culturele data brengen waarden naar het public via digitaal hergebruik. Gecombineerd met toeristische informatie is het mogelijk om toeristen een betere ervaring te geven en het aantal bezoekers aan culturele instellingen te vergroten.
Where culture data is born
Culturele instellingen digitaliseren steeds meer items uit hun collecties. Dat doen ze voor behoud, studie, onderzoek en marketing doeleinden. Deze collecties worden geregistreerd en bewaard met collectie management systemen zoals AdLib, the Museum System of Picturae.
Tegenwoordig is het redelijk eenvoudig om content en metadata uit deze systemen te onttrekken als open data. Met een zogenoemde OAI-PMH connectie kan (delen van) een collectie ontsloten worden voor het publiek. Het is ook mogelijk om een statische export van de data te maken, een zogenoemde data dump. Hiermee kunnen hergebruikers in staat worden gesteld om de data te gebruiken voor een breed scala doeleinden.
Er zijn zelfs platforms waar mensen culturele instellingen helpen om afbeeldingen te voorzien van tags en beschrijvingen van objecten. De Nederlandse website velehanden.nl is een mooi voorbeeld waar oude foto’s worden geplaatst en iedereen kan helpen om deze afbeeldingen zonder beschrijvingen te voorzien van details.
Italiaanse publieke culturele instellingen: een introductie
In Italië zijn de minister van Cultuur en activiteit voor Erfgoed en Toerisme en zogenoemde ‘superintendents’ verantwoordelijk voor cultureel erfgoed, collecties en culturele instellingen. In Rome zijn twee belangrijke autoriteiten, de nationale superintendent en de superintendent van de stad Rome.
Italiaanse wetgeving verschilt enorm van wetgeving in Nederland. Zo bestaat in Italië geen panoramavrijheid, de vrijheid om foto’s te maken van bouwwerken en objecten in de openbare ruimte, en deze verder te verspreiden. Je mag een foto van het Colosseum niet plaatsen op Wikimedia of gebruiken voor commerciële doeleinden als je geen Italiaan bent of gevestigd bent in Italië.
Daarnaast zijn alle digitale collecties in eigendom van de Italiaanse overheid en de superintendent moet toestemming geven voor het hergebruik van de data. Onlangs pas werd het persoonlijk gebruik van dergelijke afbeeldingen op Facebook toegestaan.
Hergebruik
Er zijn verschillende manieren voor hergebruik van Italiaanse culturele data. De CNR (Consiglio Nazionale delle Ricerche) mag digitale objecten gebruiken voor haar werk. Ze kunnen archeologische objecten of monumenten gebruiken in virtuele modellen voor wetenschappelijke studies of museum bezoeken. Een andere mogelijkheid is MappiaM waar de Appia Antica via Open Street Maps in kaart is gebracht. Open Street Maps kan worden verrijkt met afbeeldingen van monumenten of archeologische vondsten.
Wikimedia is ook een goed platform om data te publiceren. Met Wikimedia kunnen mensen afbeeldingen vinden en gebruiken in Wikipedia artikelen. Deze afbeeldingen hebben een enorm bereik van miljoenen mensen per maand. Tenslotte, kunnen Nederlandse toepassingen reeds profiteren van Italiaanse open cultuur data. Ze kunnen redelijk eenvoudig Italiaanse data in hun apps hergebruiken. Op deze manier kan Italiaanse open cultuur data beschikbaar komen in verschillende innovatieve toepassingen en een groter publiek bereiken.
De weg vooruit
Er zijn mogelijkheden voor Italië om te gaan experimenteren met open cultuur data. Vanuit verschillende geledingen binnen de Italiaanse overheid hebben we vernomen dat de tijd gunstig is om te gaan experimenteren met open data. Een verkenning is een goede manier om erachter te komen wat daarvoor nodig is, het verzamelen van best practices en het identificeren van relevante impacts en resultaten. De Italianen zijn onderweg om dit uit te vinden en wanneer ze dat doen, zullen we er zeker van horen.
Lex Slaghuis, Tom Kunzler and Sara Gonizzi